خشکی چشم بر اثر کاهش رطوبت چشم اتفاق می‌افتاد. حدود 12 درصد جمعیت جهان مبتلا به خشکی چشم هستند و اکثریت این افراد را در زنان و افراد مسن تشکیل می‌دهند. این مسئله می‌تواند به علت‌های مختلف در چشم به صورت موقتی یا مزمن ایجاد شود. مانند بسته شدن غدد اشکی چشم، عوارض عمل‌ها چشمی، بالا رفتن سن و یا خیره شدن مدام به صفحه نمایش‌ها ایجاد شود. تشخیص و درمان خشکی چشم باید توسط پزشک متخصص انجام گیرد. دکتر حیدری متخصص چشم‌پزشکی سال‌هاست که در اصفهان و شهرکرد فعالیت می‌کنند. ایشان پزشکی حاذق در درمان خشکی چشم هستند. شما می‌توانید برای دریافت نوبت به آدرس مطب و یا از طریق شماره تماس‌های اعلام شده اقدام نمایید. در ادامه تلاش می‌کنیم تا اطلاعات شما را درباره این مسئله افزایش دهیم
خشکی چشم چیست؟
خشکی چشم به زبان ساده یعنی کاهش رطوبت چشم است. با اصطلاح پزشکی آکراتوکونژونکتیویت سیکا (ker-uh-toe-kun-junk-tih-VY-tis SIK-uh) یا با عبارت علمی سندرم خشکی چشم (DES) مخفف (Dry Eye Syndrome)نیز شناخته می‌شود. لایه اشکی چشم از سه بخش موکوسی، آبکی، لیپیدی تشکیل شده است وظیفه این لایه‌ها شامل مرطوب نگه‌داشتن سطح چشم، ایجاد سطحی صاف و اپتیکی، رساندن مواد غذایی به سطح چشم، خارج کردن اجسام از چشم، محافظت از چشم در مقابل با میکروب‌ها و جلوگیری صدمه به سطح چشم است. پلک زدن باعث پخش شدن لایه اشکی در سطح چشم می‌شود. زمانی که کیفیت اشک پایین بیایید و یا غدد اشکی، اشک تولید نکند و یا بر اثر عوامل مختلف اشک سطح چشم سریع تبخیر شود خشکی چشم اتفاق می‌افتاد. و منجر به ناراحتی، تحریک و التهاب چشم می‌شود.
عوامل مؤثر در ایجاد خشکی چشم عبارتند از:
عوامل محیطی
عارضه خشکی چشم در مناطق خشک و گرم و مکان‌های گردوغباری، و شهرهای با هوای آلوده بیشتر مشاهده می‌شود و این به علت تأثیر این عوامل محیطی بر رطوبت چشم است.
افزایش سن
یکی دیگر از عوامل مهم بالا رفتن سن است. که باعث می‌شود غدد چشمی کمتر اشک تولید کند. مخصوصاً در بانوان بیشتر از آقایان مشاهده می‌شود. تغییر هورمون‌ها در دوران یائسگی در ایجاد آن نقش دارد.
مصرف برخی داروها
برخی از عوارض داروها باعث خشکی چشم می‌شود داروهای مانند آنتی هیستامین‌ها، ضداحتقان ها و داروهای ضدافسردگی و یا داروهای ضدبارداری نیز می‌توان اشاره کرد.
کمبود ویتامین‌ها
کاهش ویتامین‌های D و A باعث ایجاد اختلال خشکی چشم می‌شود. ویتامین A در مواد غذایی مانند تخم‌مرغ، هویج، ماهی اسفناج، بروکلی و فلفل وجود دارد و برای دریافت ویتامین D را از نور خورشید و مواد غذایی مانند شیر، زرده تخم‌مرغ، جگر، گوشت گاو، جوانه گندم، ماهی استفاده کرد.
رژیم غذایی و روزه‌داری
یکی دیگر از عوامل مؤثر در کاهش آب چشم کاهش آب بدن است بهتر افراد روزه‌دار برای جلوگیری از تاری دید و خشکی چشم در موقع افطار حتماً آب کافی میل کنند. کسانی که برای کاهش وزن رژیم‌های غیر استاندار را می‌گیرند باید به یکی از عوارض احتمالی آن یعنی خشکی چشم توجه داشته باشند.
عوارض بیماری‌ها دیگر
برخی از بیماری‌ها مانند دیابت، آرتریت روماتوئید و اختلالات تیروئید می‌توانند خطر ابتلا به این عارضه چشمی را افزایش دهد.
جراحی یا عمل چشم
از جمله عوارض برخی از عمل‌ها مانند لیزیک، آب‌مروارید، بلفاروپلاستی، بوتاکس اطراف چشم و یا حتی استفاده از لنزهای چشمی نیز می‌توان باعث ایجاد خشکی در چشم شود.
استفاده مدام از گوشی و رایانه
امروزه به علت افزایش استفاده از گوشی و رایانه‌ها افراد جوان نیز در معرض ابتلا به خشکی چشم هستند. استفاده از این ابزارها طولانی‌مدت بدون پلک زدن باعث خشک شدن سطح چشم می‌شود.
خشکی چشم چه علائمی دارد
علائم شایع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
- خارش زیاد چشم
- قرمزی شدن سفیدی چشم
- تاری دید
- احساس وجودشی خارجی در چشم
- حساسیت چشم به نور
روش‌های درمان خشکی چشم
برای درمان خشکی چشم، روش‌های مختلفی وجود دارد بستگی به شدت عارضه و علت ایجاد آن بستگی دارد. در ادامه، روش‌های درمان خشکی چشم را بررسی می‌کنیم:
اشک مصنوعی:
این قطره‌های چشمی بدون نسخه هستند که می‌توانند به روان کردن چشم‌ها و رفع خشکی کمک کنند. آن‌ها را می‌توان به‌دفعات موردنیاز استفاده کرد.
قطره‌های چشمی تجویزی:
اگر اشک مصنوعی مؤثر نباشد، پزشک ممکن است قطره‌های چشمی را تجویز کند که باعث افزایش تولید اشک یا کاهش التهاب چشم می‌شود.تجویز مرطوب کننده‌های چشمی ژل و پماد: این محصولات می‌توانند به چشم رطوبت بدهند و خشکی را کاهش دهند.
پلاگ های پونکتال (punctual plugs):
این پلاگ‌های کوچکی هستند در مجاری اشک قرار داده شوند. اندازهٔ یک دانه برنج است. در صورت عدم درمان با قطره‌ها از این روش برای درمان استفاده می‌شود و از دو نوع کلاژن است که جذب می‌شود و یا سیلیکونی است که نیمه دائمی به‌حساب می‌آید.
باز کردن غده میبومین:
در این روش وقتی میبومین مسدود شده است پزشک با فشار پلک‌ها به آزاد شدن از روغن غدد میبومین کمک می‌کند، که باعث روان نگه‌داشتن چشم می‌شود. این غدد کوچک در گوشه پلک قرار دارند و مواد روغنی ترشح می‌کند
داروهای خوراکی:
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضدالتهابی را برای کمک به کاهش التهاب و بهبود تولید اشک تجویز کند.
روش‌های پیشگیری خشکی چشم
این روش‌های پیشگیری برای درمان خشکی چشم‌های موقتی نیز مؤثر است. اما طبق ضرب‌المثل معروف پیشگیری بهتر از درمان است در این ادامه روش‌های پیشگیری بیان می‌شود
- دستگاه‌های بخور: مخصوصاً در مناطق خشک باعث افزایش رطوبت در محیط اطراف کاهش خشکی چشم می‌شود.
- درمان بیماری‌های مرتبط: درصورتی‌که خشکی چشم به دلیل بیماری‌های دیگری ایجادشده باشد، درمان بیماری می‌تواند خشکی را کاهش دهد.
- عینک: استفاده از عینک چشم را در مقابل گردوغبار محافظت می‌کند. و عینک آفتابی برای محافظت چشم از اشعه‌ی خورشید و پیشگیری از خشکی چشم کمک می‌کند
- تغذیه‌ی مناسب: مصرف غذاهای سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی به کاهش علائم خشکی چشم کمک بسیاری می‌کند مخصوصاً مواد غذایی که در آن ویتامین‌های A و D است استفاده از انواع سبزیجات، استفاده از گوشت و ماهی، خوردن آب کافی در طول روز، مصرف لبنیات
- استفاده از روش‌های خانگی: برخی از روش‌های خانگی می‌توانند به درمان خشکی چشم کمک کنند. به عنوان مثال، استفاده از یک قطعه پارچه پنبه‌ای یا یک توپ پنبه‌ای خیس شده در عصاره گل رز (گلاب) و قرار دادن آن روی پلک‌های بسته، می‌تواند به کاهش خشکی چشم کمک کند.
- تغییر در رفتارهای روزانه: برخی از رفتارهای روزانه می‌توانند باعث خشکی چشم شوند. به عنوان مثال، استفاده از کامپیوتر و دیدن تلویزیون برای مدت طولانی، می‌تواند باعث خشکی چشم شود. در این موارد، تغییر در رفتارهای روزانه می‌تواند به کاهش خشکی چشم کمک کند.
- پیاده‌روی: چشمان نیز با پیاده‌روی در فضای مناسب هوای تازه دریافت می‌کند. علاوه بر آن پیاده‌روی در کاهش استرس مؤثر است که خود یکی از عوامل ایجاد خشکی چشم است.
- آرایش چشم: در صورت امکان آرایش چشم را حذف کنید. و در صورتی که به هر دلیلی آرایش چشمی انجام می‌دهید از لوازم استاندار و بدون مواد نگه‌دارنده استفاده کنید. و حتماً در موقع خواب آرایش چشمان خود را پاک کنید.
- ماساژ چشم: حرکت ملایم بر روی پلک ترشح غدد میبومین را تسهیل می‌کند.
- گرم کردن چشم‌ها: این کار را می‌توانید با پارچه و یا حوله انجام دهید. پارچه را در آب داغ با دمای 60 درجه قرار دهید و بر چشمان خود بگذارید و یا با دستگاه ماکروفر گرم‌کنید. این کار در عملکرد ترشح غدد چشمی مؤثر است.
- در معرض مستقیم سیستم‌های تهویه مطبوع و کولر و پنکه قرار نگیرد.
در پایان
خشکی چشم در اکثر مواقع به شیوه زندگی و محل زندگی ما بستگی دارد. مراقبت از چشمان باعث جلوگیری از بسیاری از مشکلات احتمالی در آینده می‌شود. اما برخی مواقع بر اثر عواملی غیرقابل‌کنترل مانند آلودگی هوا
، بیماری‌های زمینه، افزایش سن و … چشم‌ها دچار عارضه‌های می‌گردد. که نیاز است قبل از بروز آن‌ها با چکاب‌های سالیان و در صورت وجود مشکل به‌صورت مستمر تا رفع آن به پزشک مراجعه نمایم. دکتر مصطفی حیدری در درمان عارضه‌های چشمی تجربه و تبحر کافی دارند و بیماران بسیاری که با مسئله خشکی چشم مراجعه داشته‌اند درمان کرده‌اند . شما از طریق مراجعه به مطب و یا تماس می‌توانید برای گرفتن نوبت اقدام نمایید.
منابع
1- سایت ویرگول
2- سایت پایگاه مرکز اطلاعات جهاد دانشگاهی
3- سایت mayoclinic