بیماری آب مروارید از تشخیص تا درمان

یکی از بیماری‌های چشمی که در میان افراد سالمند دیده می‌شود آب مروارید است.  این عارضه چشمی با تار شدن عدسی چشم آغاز می‌شود و با افزایش تیرگی و کدر شدن عدسی پیش می‌رود.  پیشرفت  آب مروارید کم کم میزان دید را کاهش می‌دهد. مهم‌ترین  عامل آن بالا رفتن سن است. اما عوامل دیگر در ایجاد آن بی‌تأثیر نیست. تشخیص و درمان این بیماری تنها توسط چشم پزشک صورت می‌گیرد. در این مقاله تلاش می‌شود تا اطلاعات عمومی درباره این بیماری در اختیار شما قرار دهیم. اما در صورتی مشکوک به عارضه آب مروارید هستید با مراجعه به نزد پزشک و معاینه دقیق می‌توانید برای درمان اقدام نمایید. دکتر حیدری متخصص چشم پزشکی  تعداد زیادی از افرادی مبتلا به آب مروارید را در شهرهای شهرکرد و اصفهان درمان کرده‌اند. در صورت نیاز با رزرو نوبت جهت معاینه از نظرات ایشان جهت درمان استفاده نماید.

آب مروارید یا کاتاراکت چیست؟

آب مروارید که با نام علمی کاتاراکت شناخته می‌شود( cataracte) عبارت انگلیسی این بیماری است.  و معنای آن به فرانسه  آب سفید است.  این عارضه با کاهش درجه شفافیت عدسی چشم ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث کاهش بینایی  و یا حتی در موارد شدید باعث کوری شود.  آب مروارید معمولاً به‌تدریج و بدون درد رخ می‌دهد.

آب مروارید بر اثر چیست

عدسی چشم انسان یک  قالبی شفاف از جنس پروتئینی  است که حالت منعطف دارد. با  افزایش سن این قالب پروتینی شروع به تجزیه می‌کند و لکه‌های سفید بر روی چشم ایجاد می‌شود. افراد دچار آب مروارید اغلب احساس می‌کنند پرده نازک جلوی دید آنها قرار گرفته است.و هرچه زمان می‌گذرد تیره‌تر می‌شود. اگر به موقع اقدام به درمان نشود به مروز زمان در انجام کارهای روزانه با مشکل مواجه خواهید شد.

عوامل مؤثر در ایجاد آب مروارید چشم

علت دقیق اینکه چرا چشم دچار این عارضه می‌شود مشخص نیست اما می‌توان گفت چه عواملی به گسترش آب مروارید کمک می‌کند.

– افزایش سن

مهم‌ترین علت در ایجاد آب مروارید است و نزدیک به 70% از بیماران آب مروارید افراد سالمند هستند.

– زمینه ارثی یا مادرزادی

برخی از موارد آب مروارید به صورت مادرزادی بروز می‌کند. کودکانی که با مسئله آب مروارید به دنیا می‌آیند و حتی برخی موارد آب مروارید در جوانی از علل این دست هستند. یکی از بیماری‌های ارثی که ممکن است باعث ایجاد آب مروارید در چشم شود. بیماری  ورم رنگیزه‌ای شبکیه یا RP) ) ((Retinitis pigmentosa یکی از این موارد  است RP نام عمومی گروهی از بیماری‌های ارثی چشمی است . و در آن رگ‌های شبکیه به مرور زمان نازک می‌شود و افراد دچار مشکلات بینایی می‌شوند

– بیماری‌ها

 برخی از بیماریها باعث آسیب به عدسی چشم و ایجاد آب مروارید در چشم می‌شود مانند، دیابت،  فشار خون،  میگرن‌های شدید،  جراحی‌های چشمی که ممکن است از عوارض بعد از عمل ایجاد آب مروارید در چشم شود، بیماری‌های که شما برای درمان ملزوم به استفاده مداوم از کورتیکواستروئیدها یا داروهای ضد التهاب هستید.

– عوامل بیرونی

عوامل محیطی و خارجی که باعث آسیب به چشم و زمینه بروز آب مروارید ایجاد می‌کند. مانند ضربه به چشم، آلودگی هوا، مصرف دخانیات،  اشعه UV خورشید، اشعه‌های پرتو درمانی ، مواد شیمیایی و صنعتی

علائم  بیماری آب مروارید چشم

سؤال رایج بسیاری از افراد  این است که چگونه آب مروارید را تشخیص دهیم؟ در پایین برخی از علائم آب مروارید بیان شده است است. اما لازم به یادآوری است که تشخیص دقیق تنها توسط چشم پزشک صورت می‌گیرد.

– تاری دید

 تاری دید البته از علائم بسیاری از عارضه‌های چشم است که در آب مروارید نیز دیده می‌شود. در آب مروارید تاری دید در ابتدا بسیار کم است و اختلالی در انجام فعالیت‌های فرد ایجاد نمی‌کند. اما  در صورت عدم پیگیری برای درمان ، میزان تیرگی افزایش می‌یابد و  باعث بروز مشکلاتی در رانندگی و تشخیص چهرهٔ افراد شود.

– حساس شدن چشم نسبت به نور:

مواجه با نورهای شدید مانند نور خورشید در افراد عادی نیز باعث ایجاد حساسیت می‌شود ولی اگر حساسیت بیشتر از این شود می‌تواند یکی از علائم آب مروارید باشد.

– دوبینی

در این حالت فرد دو  تصویر متفاوت از یک شی را می‌بیند و مغز در ترکیب کردن این دو تصویر با مشکل روبرو می‌شود. دوبینی ممکن است با پیشرفت آب مروارید از بین برود ولی نیاز به مراجعهٔ سریع به پزشک دارد.

– تغییر رنگ

در بیماری آب مروارید ممکن است  برخی رنگ‌ها محوشده به نظر برسند و ممکن است حاله ای زرد یا قهوه‌ای در اطراف اشیاء مشاهده کند . همچنین بیمار آب مروارید در تشخیص طیف‌های رنگ‌های نزدیک به هم دچار مشکل می‌شود. مانند آبی و بنفش

– بالا رفتن نمره چشم

نیاز به نور بیشتر هنگام مطالعه ، نیاز به تعویض عینک، کاهش دید در شب  همه نشانه تغییر نمره چشم است و می‌تواند یکی از علائم بیماری آب مروارید باشد.

– تیرگی  یا کدر شدن عدسی چشم

در آب مروارید خفیف یا تازه این علامت دیده نمی‌شود. تنها در مواردی که به اصطلاح آب مروارید رسیده باشد، قابل مشاهده است.

انواع آب‌مروارید چشم به شرح زیر است:

1- آب مروارید هسته‌ای

 نوع رایج آب‌مروارید است که با سخت شدن تدریجی عدسی به همراه  تغییر رنگ آن به زرد  یا قهوه مشخص می‌شود و نوع آب‌مرواریدی  است که بیشتر در افراد سالمند دیده می‌شود.

2- آب مروارید مادرزادی یا آب‌مروارید در نوزادان

 وجود هرگونه کدورت در عدسی چشم نوزادان را می‌گویند. این عارضه ممکن است بر اثر زمنیه ارثی یا بیماری‌های مادر در دوران بارداری باشد. مانند ابتلا به سرخ چه، در صورتی که عدسی چشم آسیبی ندیده است و دید نوزاد دچار مشکل نیست نیاز به درمان ندارد. اما تشخیص آن نیاز به معاینه چشم‌پزشک دارد.

3- آب مروارید ثانویه

به دنبال بیماری‌های دیگر مانند دیابت، آرتریت و …  چشم دچار آب‌مروارید می‌شود.

4-آب مروارید قشری یا کورتیکال(Cortical cataract)

در این حالت، شکل لبه‌های خارجی عدسی چشم که کورتکس نام دارد، تغییر شکل داده و لکه‌های سفیدی بر روی چشم ظاهر می‌شود.

5-آب مروارید زیر کپسول خلفی

این عارضه دقیق در زیر کپسول خلفی چشم در قسمت پشت عدسی ایجاد می‌شود  با سرعت بیشتری پیشرفت می‌کند و از نوعی است که بیشتر در افراد جوان دیده می‌شود  و کسانی که بیماری زمینه مانند دیابت و یا بیمارانی که داروهای ضدالتهاب مصرف می‌کنند نیز مشاهده می‌شود.

6- آب مروارید زیر کپسول قدامی

یکی از انواع آب‌مروارید است که هرگونه آسیب یا تورم در چشم منجر به آن می‌شود

. در این نوع آب‌مروارید، دانه برفی لکه‌هایی همچون دانه‌های برف و به رنگ سفید یا خاکستری در زیر کپسول عدسی ایجاد می‌شود این نوع آب‌مروارید می‌تواند در خواندن اختلال ایجاد کند و باعث ایجاد هاله و نور خیره‌کننده در اطراف چراغ شود.

آیا آب مروارید قابل درمان است؟

بله آ ب مروارید قابل درمان است . در صورتی که این بیماری آب‌مروارید منجر به بروز مشکلات جدی نشود، نیازی به جراحی نخواهد بود و استفاده از عینک‌های جدید و عینک‌های آفتابی ضد تابش به رفع تاری دید کمک می‌کند. اما  جراحی بهترین روش درمان بیماری آب‌مروارید چشم است. در این عمل، لنز پلاستیکی مصنوعی و شفاف به جای لنز طبیعی جایگزین می‌شود.

عمل جراحی فیکو (Phacoemulsification)

 عمل فیکو روش استاندارد  برای درمان آب‌مروارید یا کاتاراکت در دنیا است.  این عمل جراحی سرپایی ،بی‌خطر و بدون نیاز به بخیه است.

مراحل انجام عمل جراحی فیکو

عمل جراحی فیکو به صورت زیر انجام می‌شود:

1. قبل از ورود بیمار به اتاق عمل، با استفاده از قطره‌های بازکننده مردمک، مردمک گشاد می‌شود تا حین عمل به عدسی چشم (آب‌مروارید) که در پشت عنبیه قرارگرفته دسترسی داشته باشیم.
2. در ابتدا چند قطره بی‌حس در چشم چکانده می‌شود . عمل آب مروارید به‌صورت معمول نیازی به بیهوشی کامل ندارد اما در موارد خاص مانند کودکان یا بزرگسالانی که دچار مشکلات عصبی باشند ممکن است بیهوشی عمومی صورت بگیرد.
3. استریل اطراف چشم معمولاً با بتادین رقیق‌شده انجام می‌شود و علت آن این است که بیمار بعد از عمل دچار عفونت چشم نشود.
4. با استفاده از میکروسکوپ چشمی دو برش در ناحیه سفیدی چشم در نزدیکی قرنیه ایجاد می‌شود تا پزشک توسط سوراخ کوچکی به عدسی دسترسی پیدا کند.
5. سپس با استفاده از امواج اولتراسوند، هسته عدسی خرد می‌شود و با یک سرنگ خاص از چشم خارج می‌شود. که به علت استفاده از این امواج به عمل لیزر آب‌مروارید نیز شناخته می‌شود.
6. پس از خرد شدن هسته عدسی، یک لنز مصنوعی (ایمپلنت) به جای آن قرار می‌گیرد.
7. درنهایت، برش‌ها بدون نیاز به بخیه ترمیم می‌شوند

عوارض پس از عمل جراحی آب مروارید

ترمیم کامل چشم حدود 8 هفته طول می‌کشد و عوارض جدی ندارد .در این مدت خارش چشم و حساسیت چشم  به نور طبیعی است . شما باید برای مراقبت از چشم از محافظت شیلد یا عینک استفاده کنید، و قطره‌هایی که  برای شما تجویز می‌شود را برای ترسیع ترمیم چشم استفاده کنید .

در مواردی خاص چشم ممکن است  عفونت یا خونریزی داشته باشد که بستگی  تغییر فشار چشم دارد. همه این موارد با تشخیص زودهنگام قابل‌درمان هستند. اگر پس از جراحی هنوز برای دید دور یا مطالعه به عینک نیاز داشته باشید احتمال دارد نیاز به  نسخه‌ای جدید پس از ترمیم داشته باشید. در طول زمان بافت جراحی‌شده  ممکن است دچار کدری شود و «پس‌آب مروارید» ایجاد کند. این حالت می‌تواند با درمان لیزری به‌صورت همیشگی اصلاح شود.

قیمت عمل آب مروارید چقدر است؟

هزینه عمل در افراد مختلف متفاوت است. هزینه نهایی به عواملی مانند آزمایش‌ها قبل از عمل و نوع لنز مصنوعی که داخل چشم قرار می‌گیرد بستگی دارد . همچنین نوع بیمه فرد متقاضی در هزینه نهایی تأثیرگذار است. بیمه‌های تأمین اجتماعی و تکمیلی تا درصد زیادی هزینه این عمل را جبران می‌کنند.

در پایان:

در  پایان آب‌مروارید چشم درصورتی‌که درمان نشود می‌تواند موجب آسیب جدی به چشم و حتی کوری شود. قبل از اقدام برای عمل یا هر نوع درمان لازم است که توسط پزشک متخصص معاینه شوید و فراموش نکنید دکتر متخصص خود را در جریان داروهای مصرفی و بیماری‌های زمینه خود قرار دهید. البته انتخاب پزشک متبحر برای درمان و عمل آب‌مروارید عوارض احتمالی بعد از عمل را پایین می‌آورد.دکتر مصطفی حیدری متخصص چشم‌پزشکی در شهرکرد سال‌ها بیماران بسیاری با مشکل آب‌مروارید را درمان کرده‌اند که اکثر آن‌ها از عمل خود راضی بوده‌اند شما می‌توانید با  برای مراجعه آدرس مطب و یا گرفتن نوبت از طریق لینک زیر  برای معاینه اقدام نمایید.

منابع

1- مقاله سایت semanticscholar
2-مقاله سایتsemanticscholar
3- سایت چطور
4- سایت درمانکده